Jak Grecy spędzają Wielkanoc?

Wielkanoc to najważniejsze religijne święto w Grecji. Wiąże się z nim mnóstwo tradycji i zwyczajów, które Grecy chętnie kultywują.

Przygotowania do świąt

Przygotowania do świąt Wielkanocnych zaczynają się w Czysty Poniedziałek (Kathara Deftera), który symbolizuje koniec karnawału i rozpoczyna 40-dniowy post.

W trakcie postu zwanego Sarakosti Grecy nie jedzą produktów odzwierzęcych, mięsa, ryb, produktów mlecznych, oleju i nie piją wina. Kościół dopuszcza odstąpienie od postu tylko w 2 dni: 25 marca – dzień, w który wypada święto religijne i narodowe – Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny oraz początek walk o niepodległość Grecji,  i w Niedzielę Palmową. W te dni można spożywać ryby.

Obecnie niewielu Greków pości przez cały okres 40 dni, jednak zachowuje post w Wielki Tydzień.

Tradycje związane z Wielkim Tygodniem

Kulminacyjnym czasem przygotowań jest Wielki Tydzień, z którym związanych jest wiele tradycji.

Wielki Czwartek to dzień pieczenia tradycyjnych wypieków wielkanocnych i malowania jajek. Jajka malowane są na czerwono, ponieważ kolor czerwony symbolizuje krew Chrystusa. Tradycyjnie wypieka się też tsoureki (rodzaj greckiej chałki) i koulourakia (ciasteczka o maślano-korzennym zapachu). Kobiety w ten dzień idą do kościoła, żeby przystroić grób Chrystusa kwiatami i przygotować go na procesję w Wielki Piątek.

W Wielki Piątek opłakuje się ukrzyżowanego Chrystusa. Nie można wykonywać ciężkich prac ani brać do ręki gwoździ czy młotka. Sałata, soczewica z octem czy zupa z tahini to tradycyjne dania w tym dniu.

W Atenach oraz innych miastach sklepy i restauracje są otwarte krócej niż w pozostałe dni; zazwyczaj w godzinach 13.00 – 19.00, aby pracownicy mogli uczestniczyć w porannej i wieczornej mszy świętej.

Wieczorem w całej Grecji odbywają się uroczyste procesje, w których uczestniczą całe wioski czy miasta.

Zmartwychwstanie Chrystusa w Wielką Sobotę

Najważniejszym dniem w Wielkim Tygodniu jest sobota – dzień Zmartwychwstania Pańskiego. Grecy idą do kościoła przed północą, aby uczestniczyć w wyjątkowej mszy świętej. Kilka minut przed północą wszystkie światła w kościele gasną, aby przygotować wiernych na moment zmartwychwstania.

O północy kapłan przekazuje wiernym święty ogień, wymawiając przy tym słowa Christos Anesti (Chrystus zmartwychwstał), na co zebrani odpowiadają Alithos Anesti (prawdziwie Zmartwychwstał). Na znak radości w niebo wystrzeliwane są fajerwerki.

Po mszy zgromadzeni udają się do domów na pierwszy niepostny posiłek, jakim jest magiritsa, czyli zupa z jagnięcych podrobów. Co niektórzy od razu po mszy, zamiast do domu, wybierają się na tradycyjną grecką imprezę, czyli bouzoukia. W ten sposób świętują zmartwychwstanie Chrystusa i koniec postu.

Pieczenie barana i walka na jajka w Niedzielę Wielkanocną

W niedzielę od samego rana czuć zapach pieczonego barana, który jest głównym składnikiem wielkanocnego posiłku. Baran piecze się na rożnie kilka godzin, a w tym czasie gospodynie przygotowują sałatki, przystawki i inne dania mięsne. Przygotowaniom towarzyszy grecka muzyka i dużo greckiego alkoholu, np. tsipouro czy ouzo.

Jest to dzień, w który wszystkie pokolenia spotykają się przy jednym stole, ponieważ rodzina jest dla Greków najważniejszą wartością.

Jajka, które zostały pomalowane w Wielki Czwartek, w ten dzień używa się do tzw. walki na jajka. Dwie osoby stukają jajka o siebie, a ta, której jajko się nie zbije, będzie miała szczęście.

Drugi dzień świąt spędzany jest na odwiedzaniu znajomych i relaksowaniu się w tawernach. Nieznany jest im zwyczaj śmingusa-dyngusa 🙂

Kiedy Grecy obchodzą Wielkanoc?

Na koniec dodam jeszcze ciekawostkę związaną z terminem Wielkanocy w Grecji. Grecka Pascha wypada zazwyczaj po Wielkanocy katolickiej, czasami tydzień później, czasami miesiąc. Bardzo rzadko święta te są obchodzone przez wszystkich chrześcijan w tym samym czasie.

W Grecji jednak jest inaczej. Kościół katolicki dopasował termin obchodu świąt Wielkanocnych do świąt prawosławnych, więc zarówno prawosławni, jak i katolicy świętują Wielkanoc razem. Jest to bardzo praktyczne rozwiązanie, ponieważ w innym wypadku katolicy drugi dzień świąt musieliby spędzić w pracy.

Zobacz poniżej krótki film przedstawiający obchody Niedzieli Wielkanocnej na Krecie.

Czy mieliście okazję uczestniczyć w obchodach Wielkanocnych w Grecji? Podzielcie się swoimi wrażeniami.

Przewodnik po Atenach